فقه منصوصـــ فقه منصوص، یا همان فقه روایی ، بیان احکام و مسائل فقهی با مضامین و متون روایات می‌باشد. ـــ فقه منصوص، احکام مسائل فقهیِ استخراج شده از کلام معصومان علیهم‌السلام می‌باشد. ۱ - تعریففقه منصوص، مقابل فقه مستنبط بوده و دربرگیرنده بخشی از مسائل فقهی است که به طور مستقیم از کلام معصومان علیهم‌السّلام به دست می‌آید و برای صدور فتوا از عین الفاظ روایات استفاده می‌شود. ۲ - اصول متلقاتفقه منصوص گونه‌ای از ارائه فقه است. در این روش، فقیه مسائل فقهی را در قالب الفاظ یا مضامین روایات بیان می‌کند، بدون آن‌که از راویان و نیز امامی که روایت از او نقل شده است نامی ببرد. برخی معاصران از این گونه فقه به « اصول متلقّات » تعبیر کرده‌اند. ۳ - صدور فتوا از عین الفاظ روایاتتوضیح: در اوایل قرن چهارم هجری سبک جدیدی برای کتابت فتاوای فقهی به وجود آمد، زیرا فقها در استفاده از الفاظ روایات ائمه علیهم‌السّلام متعبد بودند و فتاوای خود را با به کارگیری عین الفاظ روایات ایشان صادر می‌نمودند؛ یعنی در هنگام تدوین کتابهای فقهی، متن روایت را بدون ذکر سند آن به عنوان فتوای خود می‌آوردند. مرحوم « شیخ صدوق »، پدر بزرگوارش « علی بن بابویه »، « شیخ مفید ، شیخ طوسی » از جمله این فقها بودند. بنابراین، مسائلی که در آن زمان‌ها مطرح بوده، مسائل متلقات گرفته شده از معصومان علیهم‌السّلام بوده و به فقه آن زمان، فقه منصوص می‌گویند. ۴ - کتب موجود در این موردکتابهای « الشرائع » نگاشته علی بن بابویه ، پدر شیخ صدوق ، « الهدایة » و « المقنع » اثر شیخ صدوق و « النهایة » تألیف شیخ طوسی ، فقه منصوص به شمار می‌روند [۶]
المهذب، مقدمه، ج۱، ص۲۲ ۲۳.
۵ - پانویس۶ - منبعفرهنگنامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۶۰۵، برگرفته از مقاله «فقه منصوص». فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، ج۵، ص۷۲۲، برگرفته از مقاله «فقه منصوص». |